لازم است، کافی نیست  

«حسینعلی حاجی‌دلیگانی» عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس

«۴ صفر از پول ملی حذف شد»؛ این خبر تیتر یک بسیاری از رسانه‌ها در روز ۹ مرداد ماه سال جاری بود. هیئت دولت با اهداف حفظ کارایی پول ملی، تسهیل و بازیابی نقش ابزارهای پرداخت نقدی در تبادلات پولی داخلی، هماهنگی با آنچه در فرهنگ و عرف جامعه درباره واحد پول ملی رواج یافته است، کاهش هزینه چاپ و نشر اسکناس و مسکوک و رفع مشکلاتی از قبیل استفاده از ارقام بزرگ در مبادلات ساده روزمره، معضلات شمارش و حمل حجم بالای اسکناس و سکه و خارج شدن مسکوکات از چرخه مبادلات اقتصادی کشور، این تصمیم را اتخاذ کرده است. این موضوع در دولت یازدهم و دوازدهم و حتی در دولت قبل از حسن روحانی چند بار مطرح شده و سرانجامی نداشته است؛ اما اکنون که با جنگ اقتصادی و بحران شدید اقتصادی مواجه هستیم و بسیاری از مسائل و موضوعات مهم دیگر در حوزه اقتصاد اهمیت پیدا کرده، این لایحه به تصویب هیئت دولت رسیده است و پس از ارسال آن به مجلس، از سوی نمایندگان بررسی و به رأی گذاشته ‌می‌شود. نمایندگان مجلس دیدگاه‌های متفاوتی درباره طرح این موضوع و پیامدهای مثبت و منفی آن در این برهه دارند.

اصلاح ساختار بودجه اولویت دارد
«محمدرضا پورابراهیمی» عضو کمیسیون اقتصادی مجلس: «با توجه به اینکه برای مسائل مهم و کلان اقتصادی، از جمله فرمان اجرایی رهبر معظم انقلاب در طرح اصلاح ساختار بودجه کشور بعد از چهار ماه هنوز مدل عملیاتی مشخصی تعریف و اجرایی نشده است، بنابراین حذف ۴ صفر از نظر مجلس در اولویت نیست، اما اساس آن از نظر ما مورد تأیید است. با اینکه این کار به شرایط جامعه کمک خواهد کرد و آثار مثبتی خواهد داشت، موافق هستیم، اما درباره اینکه به کجا منتهی می‌شود، باید به تفاهماتی با دولت برسیم. ضعف نظارتی بانک مرکزی و حجم نقدینگی به اقتصاد کشور صدمه زده است. بنابراین از دولت انتظار داریم اولویت‌ها مبنا باشد، بر اساس آن تصمیم‌گیری شود و ساختارهایی که لازم است اصلاح شود که اگر این کارها انجام شود، حذف ۴ صفر دیگر مطرح نخواهد بود. حذف ۴ صفر حتی ممکن است در صحن علنی مجلس حذف شود و به تصویب هم نرسد.»

شرایط فعلی مناسب نیست 
«علی‌اصغر یوسف‌نژاد» عضو هیئت‌رئیسه مجلس: «از نظر اقتصادی معمولاً زمانی که تورم یک رقمی باشد و رشد اقتصادی داشته باشیم، موقعیت برای حذف ۴ صفر مناسب است؛ اما شرایط فعلی برای حذف ۴ صفر از نظر زمانی، اجرایی، ساختاری و شاخص‌های کلان اقتصادی مناسب نیست. برای حذف ۴ صفر باید برخی اقدامات اولیه و اصلاح سیاست‌گذاری‎ها انجام شود. یکی از نکات مهم ضعف نظارتی بانک مرکزی است که باید مسلط‌تر و واقع‌بینانه‌تر شود. اگر با این کار به دنبال افزایش ارزش پول ملی هستیم، در موقعیت فعلی به این هدف نمی‎رسیم، بلکه هزینه‎هایی از جمله چاپ مجدد اسکناس را هم بر اقتصاد کشور تحمیل می‎کنیم. ما از دولت می‌خواهیم یک بسته اقتصادی را ضمیمه لایحه حذف ۴ صفر کند که در آن مهار رشد نقدینگی، رشد اقتصادی، رونق اقتصادی، کاهش تورم، کاهش بدهی‌های دولت و همچنین اصلاح بودجه لحاظ شود. اگرنه در شرایطی که دلارهای نفتی را به اقتصاد تزریق می‎کنیم، این کار درست نیست و وقتی گردش تولید، مثبت و مؤثر نباشد حذف صفر اثری نخواهد داشت. ما همچنین باید پاسخ قانع‌کننده‌ای به مشکل سرمایه‌گذاری خارجی داشته باشیم، در غیر این‌صورت این کار نتایج مثبتی به دنبال ندارد.»

لازم ولی نا کافی
«حسینعلی حاجی‌دلیگانی» عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس: «در مجموع می‌توان گفت کار نسبتاً مثبتی است؛ اما کافی نیست. از جمله مزایایی که می‎تواند داشته باشد، این است که داد و ستد و حساب و کتاب مردم، یک مقدار تسهیل می‎شود و کمتر اشتباه عددی می‎کنند. مردم معمولاً پول را با تومان محاسبه می‎کنند، درحالی که سیستم رسمی بانک‎ها، ریال است که با این کار ناهماهنگی برداشته می‎شود.با این اقدام، ۴ صفر در سیستم‌های الکترونیکی و کاغذی نوشته نمی‎شود که به همین میزان در وقت مردم صرفه‌جویی شده و اگر این موضوع درست تدوین شود، آثار روانی خاصی نخواهد داشت. البته این موضوع بحث اصلی اقتصاد کشور ما نیست و علت بیماری اقتصادی، موارد دیگری است. از جمله بیماری‎های بسیار دردناک اقتصاد کشور، موضوع نقدینگی و خلق پول بالاتر از یک هزار و ۹۰۰ میلیارد تومانی توسط بانک‎هاست که مشکلات فراوانی برای اقتصاد از جمله تورم، عدم رونق تولید و کاهش کسب‌وکار ایجاد کرده است. همه مسئولان کشور باید عزم خود را در رفع این معضل جزم کنند تا آن را حل کنند و سفته‌بازی و دلالی جای خود را به تولید دهد. به نظر من این لایحه در صحن مجلس رأی می‎آورد.»

در شرایط فعلی عاقلانه نیست
«حجت‌الاسلام سیدناصر موسوی‌لارگانی» عضو کمیسیون اقتصادی مجلس: «در اینکه حذف ۴ صفر از پول ملی به نفع کشور است تردیدی وجود ندارد؛ اما در این زمان که تحریم‌ها و فشارهای زیادی علیه کشور اعمال شده است و تورم بیداد می‌کند، این کار چندان عاقلانه به نظر نمی‌رسد. حذف ۴ صفر از پول ملی، زمانی که درآمد و هزینه مردم با یکدیگر مطابقت داشته باشد، جواب می‌دهد؛ اما اکنون درآمدها پایین و هزینه‌ها بالاست، بنابراین با این کار قدرت خرید مردم بالا نمی‌رود.این کار هزینه سنگینی برای کشور به دنبال دارد. کاغذ اسکناس قیمت بالایی دارد و پیش‌بینی شده ۴ هزار میلیارد تومان هزینه چاپ اسکناس و ضرب سکه‌ها شود. این هزینه در این موقعیت به مشکلات کشور اضافه می‌کند و تورم به دنبال دارد. بعید می‌دانم که حذف ۴ صفر در مجلس به تصویب برسد.»

افزایش پرستیژ پول ملی 
«محمد حسن‌نژاد» عضو کمیسیون اقتصادی مجلس: «حذف ۴ صفر به شرایط خاص و شاخص اقتصادی ارتباط ندارد و اینکه خیلی از افراد به دنبال این هستند که با این اقدام، چه اتفاقی می‎افتد، بدانند قرار نیست اتفاقی بیفتد. اگر قرار باشد شاخص‎‌های اقتصادی مثل تورم و رکود با حذف ۴ صفر تغییر کند که دیگر لزومی به خواندن دروس اقتصاد نداشتیم و هر از گاهی با کم یا زیاد کردن صفرها، کل اقتصاد جابه‌جا می‎شد. بنابراین کم کردن صفرها از پول، در هیچ کشوری بحث اقتصادی ندارد. پول ما در مقابل پول‎های کشورهای دیگر بسیار بی ارزش شده است، همین امر باعث سنگین شدن محاسبات و بی‎ارزش شدن ترازها شده است. به نظر بنده این لایحه در مجلس رأی می‎آورد. در پاسخ به صحبت برخی‎ها که می‎گویند این کار هزینه‎بر است، می‎گویم هر دو هفته یک بار پول‌های کثیف و غیرقابل مصرف امحا و مجدد چاپ می‎شود، از این به بعد به‌ جای اینکه ۱۰ هزار تومان، صد هزار ریال چاپ شود، به همان شکل گفتاری ۱۰ تومان چاپ می‎شود. حذف ۴ صفر کار خوبی است، اما هیچ اثر خاصی ندارد و فقط محاسبات را تسهیل و گفتمان مردم را با محاسبات یکی می‎کند.»

طرحی برای دوران ثبات 
«منصور مرادی» عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس: «اکنون زمان مناسبی برای اجرای این طرح نیست؛ چرا که اقدامات اولیه، مانند مهار تورم برای آن انجام نشده است. اگر ۴ صفر از پول ملی برداشته شود، ذهن مردم درگیر می‌شود و احتمال دارد اشتباهاتی در محاسبات رخ دهد که به راحتی قابل جبران نباشد. ثبات نرخ ارز، افزایش اشتغال و سرمایه‌گذاری از اولویت‌ها و ملزومات اقتصاد کشور است. حذف ۴ صفر از پول ملی، تأثیری در کاهش نرخ تورم ندارد. بعد از اجرای کامل این طرح، بازار تحت شرایط روانی، کمتر از یک هفته رونق پیدا می کند، اما در شرایط بازار و قیمت‌ها اتفاق خاصی ایجاد نخواهد کرد.»